ZABIEGI PRĄDOWE » ELEKTROSTYMULACJA TENS


TENS - czyli Przezskórna Stymulacja Włókien Nerwowych – Polega na stymulacji nerwów obwodowych przy pomocy prądu impulsowego małej częstotliwości ( powyżej 10 Hz, najczęściej w granicach od 40-100 Hz ), w celu zwalczania ostrych i przewlekłych zespołów bólowych . Przeciwbólowe działanie oparte jest na teorii kontrolowanego przepustu rdzeniowego Walla i Melzacka oraz na teorii endorfin. Ważny jest nie tylko dobór odpowiednich parametrów do zabiegu, ale również sposób ułożenia elektrod. Stosuje się małe natężenie prądu, poniżej progu bólu, wywołujące wyraźne uczucie mrowienia lub wibracji. Czas zabiegu 10- 30 min.

 

Wskazania:

- bóle odcinka szyjnego kręgosłupa
- bóle pooperacyjne
- bóle po amputacjach
- bóle przewlekłe mięśni i stawów
- bóle fantomowe
- zapalenie ścięgien
- półpasiec
- bóle w kręczu szyi
- bóle po złamaniach
- bóle w zespole łokcia tenisisty i przy zespole cieśni nadgarstka
- inne bóle o charakterze neurogennym (uderzenia TENS lub impulsy wysokiej częstotliwości)
- bóle naczyniowe (szczególnie w zespole Buergera)
- bóle menstruacyjne
- bólach zębów (szczególnie przy powikłaniach po ekstrakcji)
- lumbago
- bóle przy chorobie Reymonda
- bóle kręgosłupa
- bóle przy porażeniach połowiczych
- bóle reumatyczne, artretyzm
- bóle porodowe (I faza porodu - przykręgosłupowo na poziomie Th10-L1, II faza porodu od S2-S4, stosując TENS w I fazie porodu można skrócić czas trwania porodu).

 

Rozmieszczenie elektrod


UWAGA: Reakcja organizmu na prądy TENS może być zróżnicowana u różnych osób, co wynika z różnej wrażliwości na impulsy elektryczne. Oznacza to, że skuteczność TENS u niektórych osób może być mniejsza. Zależy to również oczywiście od innych czynników, jak właściwy dobór parametrów impulsów, czy sposób ułożenia elektrod.

U osób mniej wrażliwych na prądy TENS na danym obszarze stosowania, może się okazać, że bardziej skuteczny okaże się inny rodzaj elektrostymulacji, jakim są prądy interferencyjne, które tworzą bodźce pobudzające w głębszych warstwach tkanek (tzw. głęboki TENS, chociaż zastosowanie prądów interferencyjnych wykracza poza działanie typowo przeciwbólowe). Przy bardziej zaawansowanych terapiach przeciwbólowych zaleca się stosowanie metod mieszanych, np. TENS, prądy interferencyjne, czy też mikroprądy. W typowych sytuacjach, metoda TENS wykazuje jednak najlepsze działanie przeciwbólowe.


Podstawowe zalety stymulacji przeciwbólowej TENS:

możliwość terapii w domu, dzięki łatwości aplikacji, tanim i skutecznym urządzeniom
prosta obsługa
skrócenie okresu rehabilitacji i ograniczenie komplikacji po urazach
znaczne ograniczenia ilości przyjmowania leków (od 40 do 80%) i związanych z nimi działaniami ubocznymi
skrócenie okresu powrotu do zdrowia po długotrwałym unieruchomieniu i operacjach oraz urazach.


Typy impulsów TENS:

niskiej częstotliwości (1-2 Hz)
wysokiej częstotliwości (50-200 Hz)
o krótkich impulsach (0,01-3 ms)
o długich impulsach (10-60 ms).


TENS niskiej częstotliwości (APL-TENS / Acupuncture Like TENS / AL-TENS), to impulsy elektryczne stosowane w elektrostymulacji, które mają stosunkowo niską częstotliwość (niższą niż 10 Hz, a zazwyczaj 2 - 4 Hz) oraz dość duże natężenie - do 100 mA ( czasem jest ono graniczące z bólem). Czas trwania impulsu - 200 mikrosekund. Zabieg trwa około 25 minut. Amplituda impulsu jest modulowana. Prąd stosuje się o takich wartościach, aby nie wywoływać skurczów mięśni.Skurcze są niepożądane i świadczą o złym dobraniu parametrów impulsu. Stosuje się małe elektrody w miejscach typowych dla akupunktury.

TENS wysokiej częstotliwości , czyli TENS konwencjonalny (C-TENS) charakteryzuje stosunkowo wysoka częstotliwość impulsu - pomiędzy 10 a 200 Hz oraz małe natężenie - od 25 do 30 mA. Czas trwania impulsu to 50 do 100 mikrosekund a czas trwania zabiegu jest dość zróżnicowany - od 30 do 90 minut. Elektrody są umieszczane nad obszarem bólowym, a jeśli to nie jest trudne lub niemożliwe, nakłada się je proksymalnie (bliżej rdzenia kręgowego) w stosunku do lokalizacji bólu, bezpośrednio nad nerwem zaopatrującym bolesną okolicę. W pierwszym okresie pacjent odczuwa delikatne mrowienie, po którym następuje działanie analgetyczne (nie powinny występować skurcze okolicznych mięśni).

TENS uderzeniowy (BURST) – czyli uderzenia seriami impulsów. Jest to nowoczesna metoda, stosowana w najnowszych aparatach, polegająca najczęściej na aplikacji dwóch uderzeń po kilka impulsów. Najczęściej stosuje się częstotliwość impulsów 200 Hz. Jest bardziej tolerowany przez pacjentów, a działanie analgetyczne utrzymuje się aż do 4 godzin. Jest to rodzaj impulsów stosowany szczególnie w leczeniu bólu głębokiego i bólu przewlekłego. Z uwagi na opóźnione występowanie efektu analgetycznego, zaleca się zastosować pierwotnie klasyczny TENS, a następnie impulsy uderzeniowe.

TENS krótki intensywny (Brief Intense lub HI-FI TENS). Jest to dość podobny do TENS wysokiej częstotliwości. Stosuje się tu częstotliwość impulsów 100 Hz, a czas ich trwania to 200 mikrosekund. Uwaga, natężenie jest tu najwyższe z tolerowanych przez człowieka i powoduje skurcz tężcowy oraz znieczulenie po około 15 minutach. 

TENS modulowany, to metoda, gdy jeden z parametrów (częstotliwość lub natężenie) jest modulowany. Ten sposób modulacji wywołuje wrażenie masażu. Czas trwania zabiegu wynosi zazwyczaj 15 minut. Metoda ta jest najczęściej wskazana w przeczulicy. Można ją zastosować, gdy TENS tradycyjny lub uderzeniowy nie przynosi pozytywnych efektów. Zmiana częstotliwości skutecznie zapobiega akomodacji, a efekt przeciwbólowy jest opóźniony i mniej intensywny w porównaniu z innymi rodzajami, ale osiągnięty efekt jest dość stabilny. Zaleca się ją stosować po TENS tradycyjnym.

 

Stosowanie TENS


Czy ta metoda jest bezpieczna?
TAK. Chociaż myśl o impulsach elektrycznych, wysyłanych do organizmu może się wydawać pozornie przerażająca, tak naprawdę pacjent czuje wyłącznie lekkie mrowienie na skórze i co najwyżej lekkie wibracje mięśni wokół elektrod. Impulsy TENS posiadają małe natężenie i stymulują jedynie nerwy czuciowe na powierzchni skóry. 
W przeciwieństwie do wielu leków, prądy TENS nie mają znanych skutków ubocznych, co jest istotną zaletą TENS z punktu widzenia osób źle reagujących na farmakoterapię. 
W bardzo wyjątkowych wypadkach u niektórych osób mogą wystąpić lekkie reakcje alergiczne na żel przewodzący elektrod. 

Ograniczenia w stosowaniu, czyli kto nie może korzystać z TENS? 
Pomimo dużego bezpieczeństwa w stosowaniu metody, są tu pewne ograniczenia. Osoby z wszczepionym rozrusznikiem serca lub pacjentki w pierwszych dwóch trymestrach ciąży nie powinny używać urządzeń TENS (stymulacja okolicy brzucha jest przeciwwskazana w całym okresie ciąży, a tzw. TENS porodowy stosuje się wyłącznie na plecach i tylko w okresie okołoporodowym). Rozlane bóle trzewne, czy bóle o podłożu psychogennym są także przeciwwskazaniem do zastosowania tej terapii. 

Należy ostrożnie stosować TENS i wyłącznie ze wskazań lekarskich w:

uszkodzeniach mięśnia sercowego i arytmii (unikać stymulacji przez klatkę piersiową)
chorobach psychicznych i stanach emocjonalnych
padaczce (unikać stymulacji przez skórę głowy i szyi)
unikać stymulacji okolicy zatoki szyjnej (może spowodować hipotonię - obniżenie ciśnienia krwi).

 

Należy zachować ostrożność przy aplikacji elektrod:

- na okolice oczu
- powierzchnie błon śluzowych
- ubytki skórne
- w okolicach szyi - gardła i krtani
- u dzieci
- nie należy wykonywać zabiegów w pobliżu oddziaływania mikrofal i fal krótkich - mogą spowodować zakłócenia urządzenia. Należy poradzić się lekarza, czy tego typu elektroterapia jest odpowiednia dla Ciebie.


Czy TENS jest odpowiedni dla mnie?
To zależy od specyfiki problemów, jakie dotykają organizmu. Powyżej podano typowe wskazania do stosowania elektrostymulacji TENS: